Татарстан чикләре гасырлык тарихта ничек үзгәрде
Безнең республика чит илләр белән тышкы чикләргә ия түгел, әмма менә аның РСФСР эчендәге чикләре гасыр дәвамында үзгәрешләр кичерә. Моннан тыш, Татарстан чикләре турында Идел буе буенча күршеләребез белән бәхәсле мәсьәләләр әлегә кадәр бар...
Автономияле Татар Социалистик Совет Республикасын төзү турында карар 1920 елның гыйнвар ахырында кабул ителә. Республика мондый исемне 1937 елның 25 июненә кадәр йөртә, ул чакта аның яңа Конституциясе нигезендә сүзләрнең тәртибе хәзерге - ТАССРга үзгәрә.
Әлеге әһәмиятле вакыйганың нәтиҗәсе буларак, икътисади хәлгә, халыкның этник составына, республика чикләренә кагылышлы мәсьәләләрне эшләү, шулай ук, тулаем алганда, АТССР төзелү турындагы Декрет проектын әзерләү өчен ведомствоара комиссия булдырылды.
1920 елның май башында АТССР төзү турындагы Декрет проектын әзерләү эше тәмамланды. 1920 елның 4 маенда РКП (б) ҮК карары һәм РСФСР Халык Комиссарлары Советы тарафыннан АТССР чикләре турындагы мәсьәләне эшләү өчен хөкүмәт комиссиясе төзелә. 1920 елның 27 маеннан башлап Бөтенроссия Үзәк сайлау комитеты һәм Халык Комиссарлары Советы карары нигезендә автоном Татар Совет Социалистик Республикасы оештырыла. Аның территориясе биш губерна - Казан, Уфа, Самара, Нократ һәм Сембер губерналары өязләре һәм волостьларыннан урнашкан: анда татар халкы күпчелекне тәшкил итә.
1920 елның 4 маендагы РКП (б) ҮК политбюросы карары белән төзелгән хөкүмәт комиссиясе, АТССР чикләрен билгеләгәндә, беренче чиратта, халыкның милли составын һәм аның ихтыярын белдерүен исәпкә алудан чыгып эш итә. 1920 елның 12 августында административ комиссиянең беренче утырышы булды. 1921 елның июнь башында комиссия бәхәсле мәсьәләләрне килештерү һәм хәл итү буенча озак һәм җентекле эш нәтиҗәсендә, алга таба сизелерлек үзгәрешләр кичергән ТАССР территориясе һәм чикләре тасвирламасын төзи. Гражданнар сугышы башланганда үткәрелгән автоном берәмлекләрнең чикләрен билгеләгәндә милли-территориаль принцип хәзер кайбер үзгәрешләр белән гамәлгә ашырылды.
1990 елның 30 августында Республика Югары Советы 1992 елның мартында референдум белән расланган Татарстанның Дәүләт суверенитеты турында Декларация кабул итте. 1992 елның апреленнән республиканың рәсми исеме-Татарстан Республикасы.
Хәзер республика составында 43 муниципаль район һәм 2 шәһәр округы (Казан һәм Яр Чаллы) бар. Татарстанның гомуми мәйданы-6783,7 мең га. Территориянең максималь озынлыгы-төньяктан көньякка 290 км һәм көнбатыштан көнчыгышка 460 км.